Είναι κοινώς αποδεκτό στην εποχή μας, ότι ένα γεγονός τόσο σημαντικό όπως η εγκυμοσύνη, δεν μπορεί να αφήνεται στην τύχη και ότι τόσο οι νέοι γονείς όσο και οι Μαιευτήρες του σήμερα φέρουμε αμφότεροι μεγάλο ποσοστό ευθύνης για την ομαλή εξέλιξη και περάτωσή της, εφαρμόζοντας κατά το δυνατόν καλύτερα το γράμμα της επιστήμης.
Είναι επίσης σημαντικό να γνωρίζουν οι νέοι γονείς ότι ένα βασικό στοιχείο για την ομαλή έκβαση της κύησης είναι η σχέση εμπιστοσύνης, που διαμορφώνεται με τον θεράποντα Μαιευτήρα τους, σε τέτοιο βαθμό, που η συμμόρφωσή τους στις συμβουλές του να είναι αυθόρμητη και αγόγγυστη. Η τακτική παρουσία τους στα καθορισμένα ραντεβού και ο τακτικός εργαστηριακός έλεγχος της εγκύου αποτελούν κανόνα απαράβατο.
Έτσι, μετά την διάγνωση της εγκυμοσύνης με έλεγχο της β-χοριακής γοναδοτροπίνης (b-hcG) του αίματος της μητέρας, που συστήνεται να γίνεται μετά από καθυστέρηση λίγων ημερών (επί σταθερού κύκλου), προτείνουμε την επανάληψη της εξέτασης αυτής σε 48 ώρες. Εάν η κύηση εξελίσσεται ομαλά θα πρέπει οι τιμές της δεύτερης εξέτασης να είναι τουλάχιστον διπλάσιες της πρώτης. Με το τρόπο αυτό καταφέρνουμε, σε μία φάση της κύησης, που δεν μπορούμε να απεικονίσουμε ακόμη υπερηχογραφικά τον εμβρυικό σάκκο, να αποκλείσουμε κατά το δυνατόν την εξωμήτριο κύηση και να αποκομίσουμε ασφαλείς πληροφορίες για πιθανώς ομαλή εξέλιξη της κυήσεως.
Έχοντας λοιπόν την βεβαιότητα της καλής εξέλιξης της κυήσεως, καθορίζεται μια συνάντηση στο ιατρείο, κατά την οποία οι νέοι γονείς ενημερώνονται αρχικά και μετά την σύμφωνη γνώμη τους προγραμματίζεται ο έλεγχος της θρομβοφιλίας της μητέρας. Ως θρομβοφιλία καθορίζεται η τάση του κάθε ατόμου να σχηματίζει υπό ειδικές συνθήκες θρόμβους στο αγγειακό του δίκτυο. Η κύηση και η λοχεία είναι ο συνηθέστερος και σοβαρότερος επιβαρυντικός παράγοντας. Και τί μπορεί να σημαίνει αυτό? Πιθανή παλίνδρομο κύηση στο 1ο τρίμηνο, ενδομήτρια καθυστέρηση ανάπτυξης του εμβρύου μετά το 2ο τρίμηνο (IUGR), προεκλαμψία της μητέρας, αποκόλληση πλακούντα και άλλες σοβαρές επιπλοκές, που επί θετικού αποτελέσματος μπορούν εύκολα να αντιμετωπισθούν απλά με αντιπηκτική αγωγή.
Μεταξύ 6ης και 7ης εβδομάδος κυήσεως –περίοδος κατά την οποία αρχίζει η καρδιακή λειτουργία του εμβρύου και οι ναυτίες της κυήσεως – μπορούμε να απεικονίσουμε υπερηχογραφικά, εκτός από τον εμβρυικό σάκκο και τον εμβρυικό δίσκο, με βάση την μέτρηση του οποίου (CRL=κεφαλουραίο μήκος του εμβρύου) μπορούμε να υπολογίσουμε με μεγάλη ακρίβεια την ηλικία κυήσεως (ιδιαίτερα σημαντικό ιδίως σε γυναίκες με ανώμαλο κύκλο).
Αφού λοιπόν ανιχνευθεί η καρδιακή λειτουργία του εμβρύου, συστήνουμε τον γνωστό εργαστηριακό έλεγχο της εγκυμοσύνης, που περιλαμβάνει: γενική αίματος, γενική ούρων, ουρία, σάκχαρο, ομάδα αίματος και Rhesus, ηλεκτροφόρηση αιμοσφαιρίνης, σίδηρο, φερριτίνη, καθώς και έλεγχο αντισωμάτων IgM και IgG για τοξόπλασμα, ερυθρά, κυτταρομεγαλοιό (CMV), έλεγχο γιά Ηπατίτιδες B και C, AIDS, Σύφιλη (VDRL) και Λιστέρια.
Αφού πραγματοποιηθεί υπερηχογραφικός έλεγχος κατά την 9η -10η εβδομάδα, ακολουθεί το υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας μεταξύ 11ης-14ης εβδομάδος.
Στη συνέχεια συστήνουμε όπως προσέρχεται η έγκυος για εξέταση κάθε μήνα, προσκομίζοντας αποτελέσματα προτεινόμενου εργαστηριακού ελέγχου μέχρι την 32η εβδομάδα, από την οποία ο έλεγχος γίνεται κάθε δύο εβδομάδες και μέχρι τον τοκετό.
ΚΥΗΣΗ ΥΨΗΛΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Ως κύηση υψηλού κινδύνου χαρακτηρίζεται κάθε εγκυμοσύνη, που ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο τόσο για το έμβρυο όσο και για την μητέρα. Αποτελεί το 14% περίπου του συνόλου των κυήσεων, ενοχοποιείται πάνω από 50%-60% για περιγεννητική και μητρική νοσηρότητα και θνητότητα και ευθύνεται για το 60% περίπου των πρώτων καισαρικών τομών.
Παράγοντες, που χαρακτηρίζουν μια κύηση ως υψηλού κινδύνου είναι:
1) οι ανύπανδρες έγκυες,
2) οι έγκυες ηλικίας <19 και>35 ετών,
3) οι υπερπολυτόκες (>5 τοκετούς),
4) οι έγκυες με ιστορικό αυτόματων ή τεχνητών εκτρώσεως, πρόωρων τοκετών, ενδομητρίων θανάτων, συγγενών ανωμαλιών και νεογνικών θανάτων,
5) παθήσεις της μητέρας όπως σακχαρώδης διαβήτης, αναιμίες, καρδιοπάθειες, χρόνια υπέρταση, πυελονεφρίτιδα, σύφιλη, λιστερίωση, τοξοπλάσμωση, φλεγμονές, ενδοκρινικές παθήσεις κ.ά.,
6) κυήσεις με χειρουργικές επιπλοκές όπως σκωληκοειδίτις, ειλεός, νεοπλασίες, ινομυώματα, κύστεις ωοθηκών κλπ,
7) προεκλαμψία,
8) κυήσεις με αιμορραγικές επιπλοκές όπως προδρομικός πλακούντας, πρόωρη αποκόλληση,
9) δίδυμη και πολύδυμη κύηση
10) πρόωρη ρήξη των εμβρυικών υμένων,
11) κυήσεις με ανεπαρκή παρακολούθηση (λιγότερους από 3 ιατρικούς ελέγχους κατά τη διάρκειά της),
12) ιστορικό προηγηθεισών χειρουργικών επεμβάσεων στη μήτρα,
13) ανεπάρκεια έσω τραχηλικού στομίου
14) ιστορικό γενετικών νοσημάτων,
15) κυήσεις μετά από πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας ή τεχνητή γονιμοποίηση,
16) έγκυες με μακροχρόνια υπογονιμότητα,
17) έγκυες με συγγενείς ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας και του κόλπου,
18) εργώδης προηγούμενος τοκετός ή τοκετός με σικυουλκία
19) έγκυες με χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο.
1) οι ανύπανδρες έγκυες,
2) οι έγκυες ηλικίας <19 και>35 ετών,
3) οι υπερπολυτόκες (>5 τοκετούς),
4) οι έγκυες με ιστορικό αυτόματων ή τεχνητών εκτρώσεως, πρόωρων τοκετών, ενδομητρίων θανάτων, συγγενών ανωμαλιών και νεογνικών θανάτων,
5) παθήσεις της μητέρας όπως σακχαρώδης διαβήτης, αναιμίες, καρδιοπάθειες, χρόνια υπέρταση, πυελονεφρίτιδα, σύφιλη, λιστερίωση, τοξοπλάσμωση, φλεγμονές, ενδοκρινικές παθήσεις κ.ά.,
6) κυήσεις με χειρουργικές επιπλοκές όπως σκωληκοειδίτις, ειλεός, νεοπλασίες, ινομυώματα, κύστεις ωοθηκών κλπ,
7) προεκλαμψία,
8) κυήσεις με αιμορραγικές επιπλοκές όπως προδρομικός πλακούντας, πρόωρη αποκόλληση,
9) δίδυμη και πολύδυμη κύηση
10) πρόωρη ρήξη των εμβρυικών υμένων,
11) κυήσεις με ανεπαρκή παρακολούθηση (λιγότερους από 3 ιατρικούς ελέγχους κατά τη διάρκειά της),
12) ιστορικό προηγηθεισών χειρουργικών επεμβάσεων στη μήτρα,
13) ανεπάρκεια έσω τραχηλικού στομίου
14) ιστορικό γενετικών νοσημάτων,
15) κυήσεις μετά από πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας ή τεχνητή γονιμοποίηση,
16) έγκυες με μακροχρόνια υπογονιμότητα,
17) έγκυες με συγγενείς ανωμαλίες διάπλασης της μήτρας και του κόλπου,
18) εργώδης προηγούμενος τοκετός ή τοκετός με σικυουλκία
19) έγκυες με χαμηλό κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο.
ΜΑΙΕΥΤΙΚΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ – ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Μέχρι χθες ο κόσμος του εμβρύου ήταν ένας κόσμος άγνωστος και ανεξιχνίαστος. Όμως σήμερα , η ανακάλυψη και η εξέλιξη των υπερήχων άνοιξε νέους δρόμους στη προσπάθεια μας να φωτίσουμε τα μυστικά του. Έτσι γεννήθηκε ένας νέος κλάδος της Μαιευτικής, η Εμβρυομητρική Ιατρική, που ασχολείται με τον Προγεννητικό Έλεγχο.
Τι είναι ο Προγεννητικός έλεγχος;
Είναι μια σειρά εξετάσεων κατά τη διάρκεια της κυήσεως, που αφορούν το έμβρυο και τη μητέρα, με σκοπό τη γέννηση υγιών παιδιών και την ομαλή εξέλιξη της κυήσεως. Η αξιοπιστία του εξαρτάται τόσο από την εξειδίκευση του Μαιευτήρα-Γυναικολόγου, που πραγματοποιεί την εξέταση, όσο και από τα υψηλής τεχνολογίας μηχανήματα υπερήχων και μπορεί να αγγίξει το 75%.
Είναι μια σειρά εξετάσεων κατά τη διάρκεια της κυήσεως, που αφορούν το έμβρυο και τη μητέρα, με σκοπό τη γέννηση υγιών παιδιών και την ομαλή εξέλιξη της κυήσεως. Η αξιοπιστία του εξαρτάται τόσο από την εξειδίκευση του Μαιευτήρα-Γυναικολόγου, που πραγματοποιεί την εξέταση, όσο και από τα υψηλής τεχνολογίας μηχανήματα υπερήχων και μπορεί να αγγίξει το 75%.
Ποιές έγκυες πρέπει να κάνουν Προγεννητικό Έλεγχο;
Μέχρι πρότινος πιστεύαμε πως ο Προγεννητικός έλεγχος δεν ήταν απαραίτητος παρά μόνο σε λίγες ιδιαίτερες περιπτώσεις κυήσεως. Σήμερα αποτελεί αδιαμφισβήτητη γνώση και αλήθεια ότι όλες ανεξαρτήτως οι έγκυεςπρέπει να κάνουν Προγεννητικό έλεγχο, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, το κληρονομικό ιστορικό τους, τον αριθμό των κυήσεων, τη φυλή και την καταγωγή τους.
Μέχρι πρότινος πιστεύαμε πως ο Προγεννητικός έλεγχος δεν ήταν απαραίτητος παρά μόνο σε λίγες ιδιαίτερες περιπτώσεις κυήσεως. Σήμερα αποτελεί αδιαμφισβήτητη γνώση και αλήθεια ότι όλες ανεξαρτήτως οι έγκυεςπρέπει να κάνουν Προγεννητικό έλεγχο, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, το κληρονομικό ιστορικό τους, τον αριθμό των κυήσεων, τη φυλή και την καταγωγή τους.
Τι ελέγχουμε με τον Προγεννητικό Έλεγχο;
Με τον έλεγχο αυτό μπορούμε να ανιχνεύσουμε ανωμαλίες της διάπλασης του εμβρύου και παθολογικές καταστάσεις της μητέρας σε συγκεκριμένα στάδια της κυήσεως ανωμαλίες του εμβρύου μπορεί μπορεί να είναι απλά ανατομικές, δηλαδή βλάβες στο σχηματισμό των διαφόρων οργάνων όπως του κρανίου, του εγκεφάλου, του προσώπου, της σπονδυλικής στήλης, των άκρων, του θώρακα, της κοιλίας κλπ και μπορεί να διαγνωσθούν έγκαιρα και άμεσα καθώς και χρωμοσωμιακές, όπως ο Μογγολισμός ή Σύνδρομο Down, η Τρισωμία 18 ή Σύνδρομο Edwards, η τρισωμία 13, το Σύνδρομο Turner κλπ, που μπορούν να ανιχνευθούν έμμεσα, παρατηρώντας κάποια μορφολογικά στοιχεία του εμβρύου, που ονομάζουμε δείκτες χρωμοσωμιακών ανωμαλιών. Ανιχνεύονται επίσης παθολογικές καταστάσεις της μητέρας, που μπορεί να επιφέρουν επιπλοκές στη κύηση, όπως υπέρταση και πρόωρο τοκετό καθώς και όχι καλή ανάπτυξη του εμβρύου.
Με τον έλεγχο αυτό μπορούμε να ανιχνεύσουμε ανωμαλίες της διάπλασης του εμβρύου και παθολογικές καταστάσεις της μητέρας σε συγκεκριμένα στάδια της κυήσεως ανωμαλίες του εμβρύου μπορεί μπορεί να είναι απλά ανατομικές, δηλαδή βλάβες στο σχηματισμό των διαφόρων οργάνων όπως του κρανίου, του εγκεφάλου, του προσώπου, της σπονδυλικής στήλης, των άκρων, του θώρακα, της κοιλίας κλπ και μπορεί να διαγνωσθούν έγκαιρα και άμεσα καθώς και χρωμοσωμιακές, όπως ο Μογγολισμός ή Σύνδρομο Down, η Τρισωμία 18 ή Σύνδρομο Edwards, η τρισωμία 13, το Σύνδρομο Turner κλπ, που μπορούν να ανιχνευθούν έμμεσα, παρατηρώντας κάποια μορφολογικά στοιχεία του εμβρύου, που ονομάζουμε δείκτες χρωμοσωμιακών ανωμαλιών. Ανιχνεύονται επίσης παθολογικές καταστάσεις της μητέρας, που μπορεί να επιφέρουν επιπλοκές στη κύηση, όπως υπέρταση και πρόωρο τοκετό καθώς και όχι καλή ανάπτυξη του εμβρύου.
Τι εξετάσεις περιλαμβάνει ο Προγεννητικός έλεγχος;
Οι εξετάσεις διακρίνονται σε υπερηχογραφικές και επεμβατικές. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος αφορά όλες ανεξαρτήτως τις έγκυες γυναίκες, ενώ ο επεμβατικός προτείνεται στις περιπτώσεις που απαιτείται ειδικότερη διερεύνηση.
Οι εξετάσεις διακρίνονται σε υπερηχογραφικές και επεμβατικές. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος αφορά όλες ανεξαρτήτως τις έγκυες γυναίκες, ενώ ο επεμβατικός προτείνεται στις περιπτώσεις που απαιτείται ειδικότερη διερεύνηση.
ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ 1ου ΤΡΙΜΗΝΟΥ (6η – 14η εβδομάδα)
Ελέγχουμε την ύπαρξη και την θέση του εμβρύου (ενδομήτρια – εξωμήτρια), τον αριθμό των εμβρύων, την ομαλή εξέλιξη της κυήσεως ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αιμορραγίας και έντονου κοιλιακού άλγους, την ύπαρξη καρδιακών παλμών του εμβρύου καθώς και πιθανές σοβαρές ανωμαλίες διάπλασής του, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα έγκαιρης αντιμετώπισης.
Μεταξύ 11ης – 14ης εβδομάδος γίνεται το στρατηγικής σημασίας υπερηχογράφημα της ΑΥΧΕΝΙΚΗΣ ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ, με το οποίο εκτός από την μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας (ποσότητα υγρού στον αυχένα του εμβρύου), που μας δίνει πολύτιμες πληροφορίες για χρωμοσωμικές ανωμαλίες (ιδίως για το Σύνδρομο Down) και για τυχόν συγγενείς καρδιοπάθειες του εμβρύου, μπορούμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια την ηλικία της κυήσεως ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες, που αγνοούμε την ακριβή ημερομηνία της τελευταίας περιόδου, καθώς και να ανιχνεύσουμε αρκετές εμβρυικές ανατομικές ανωμαλίες, όπως ανεγκεφαλία, ομφαλοκήλη κλπ Ταυτόχρονα, λαμβάνοντας μητρικό αίμα, μετράμε το PAPP-A και την ελεύθερη β- χοριακή γοναδοτροπίνη (free- b- hcG), ώστε να αυξάνεται η αξιοπιστία της εξέτασης από 85% σε 90 %. Επίσης ελέγχουμε την ύπαρξη ρινικού οστού, εμβρυικού στομάχου και ουροδόχου κύστεως, καθώς και τον σχηματισμό των άνω και κάτω άκρων και εμβρυικού κρανίου.
Κατά την διεξαγωγή του ανωτέρω υπερηχογραφήματος ελέγχουμε με την τεχνική των Doppler, την αιματική ροή των μητριαίων αρτηριών της μητέρας. Με το τρόπο αυτό συμπεραίνουμε για την καλή ή μη πλακουντοποίηση, την σωστή δηλαδή ανάπτυξη εμβρυο-πλακουντιακής κυκλοφορίας.
ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ 2ου ΤΡΙΜΗΝΟΥ (16η – 28η εβδομάδα)
Μετά από λεπτομερή υπερηχογραφικό έλεγχο με τον οποίο καθορίζεται επακριβώς η ηλικία κυήσεως, γίνεται μεταξύ 16ης και 18ης εβδομάδος το τριπλό test (A- TEST) λαμβάνοντας αίμα από την μητέρα, στο οποίο μετρώνται οι τιμές της χοριακής γοναδοτροπίνης, της α-εμβρυικής σφαιρίνης και της ελεύθερης οιστριόλης. Έτσι προσδιορίζεται με αξιοπιστία 60 % ο κίνδυνος για το Σύνδρομο Down, καθώς και για ανοικτές βλάβες του νωτιαίου σωλήνα (δισχιδής ράχη). Σημειωτέον ότι σήμερα λόγω της χαμηλής του αξιοπιστίας, δεν εφαρμόζεται ευρέως.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΚΥΗΣΕΩΣ – Β’ΕΠΙΠΕΔΟΥ (20η – 24η εβδομάδα)
Περιλαμβάνει λεπτομερή έλεγχο της ανατομίας του εμβρύου καθώς και των δεικτών για χρωμοσωμιακές ανωμαλίες. Μεταξύ 22ης – 24ης εβδομάδος συνιστάται να γίνεται ο υπερηχογραφικός έλεγχος της καρδιάς του εμβρύου, όπου έχει ένδειξη (ιστορικό καρδιοπάθειας, σακχαρώδους διαβήτη κλπ). Επίσης μπορεί να γίνει έλεγχος της αιματικής ροής των μητριαίων αρτηριών της μητέρας με έγχρωμο Doppler, σημείο προγνωστικό της υπερτασικής νόσου της κυήσεως.
Με διακολπικό υπερηχογράφημα μετράμε επίσης το μήκος του τραχήλου της μήτρας και κάνοντας καλλιέργεια κολπικού υγρού για την ανίχνευση μικροβίων, μπορούμε να αποφανθούμε για πρόγνωση πρόωρου τοκετούμέχρι την 30ή εβδομάδα κυήσεως.
ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ 3ουΤΡΙΜΗΝΟΥ(28η–40ηεβδομάδα)
ΒΙΟΦΥΣΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ
Γίνεται μετά την 28η εβδομάδα με σκοπό να επιβεβαιώσει την κανονική ανάπτυξη και το «καλώς έχειν» του εμβρύου. Εξετάζονται υπερηχογραφικά:
1. H θέση και η μορφολογία του πλακούντα
2. Η ποσότητα του αμνιακού υγρού
3. Η περίμετρος της κεφαλής, της κοιλίας και το μηριαίο οστό του εμβρύου και υπολογίζεται το πιθανό βάρος με απόκλιση 10%
4. Οι αδρές κινήσεις του εμβρύου
5. Οι αναπνευστικές κινήσεις του εμβρύου
6. Ο μυικός τόνος του εμβρύουv
7. Η κατάσταση της μήτρας και οι καρδιακοί παλμοί του εμβρύου με καρδιοτοκογράφημα (ΝST).Κατά το 3ο τρίμηνο γίνεται επίσης , ιδίως σε κυήσεις υψηλού κινδύνου, μέτρηση της ροής του αίματος στις μητριαίες, στις ομφαλικές, την κατιούσα θωρακική και στις μέσες εγκεφαλικές αρτηρίες με έγχρωμο Doppler, για την έγκαιρη ανίχνευση της ανεπάρκειας του πλακούντα και της υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου.
1. H θέση και η μορφολογία του πλακούντα
2. Η ποσότητα του αμνιακού υγρού
3. Η περίμετρος της κεφαλής, της κοιλίας και το μηριαίο οστό του εμβρύου και υπολογίζεται το πιθανό βάρος με απόκλιση 10%
4. Οι αδρές κινήσεις του εμβρύου
5. Οι αναπνευστικές κινήσεις του εμβρύου
6. Ο μυικός τόνος του εμβρύουv
7. Η κατάσταση της μήτρας και οι καρδιακοί παλμοί του εμβρύου με καρδιοτοκογράφημα (ΝST).Κατά το 3ο τρίμηνο γίνεται επίσης , ιδίως σε κυήσεις υψηλού κινδύνου, μέτρηση της ροής του αίματος στις μητριαίες, στις ομφαλικές, την κατιούσα θωρακική και στις μέσες εγκεφαλικές αρτηρίες με έγχρωμο Doppler, για την έγκαιρη ανίχνευση της ανεπάρκειας του πλακούντα και της υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου.
ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Όταν στον υπερηχογραφικό έλεγχο βρεθούν θετικοί δείκτες χρωμοσωματικών ανωμαλιών, σε έγκυες μετά το 35ο έτος της ηλικίας, σε βεβαρημένο κληρονομικό ιστορικό για χρωμοσωματικές ανωμαλίες ( Μογγολισμό) ή παθήσεις του αίματος, όπως η Μεσογειακή αναιμία ή άλλα μεταβολικά νοσήματα, όπως η κυστική ίνωση, η διαγνωστική μας προσπάθεια επεκτείνεται σε επεμβατικές μεθόδους, απόλυτα αξιόπιστες (99%), που έχουν όμως κίνδυνο αποβολής 1%.Αυτές είναι:
• Λήψη τροφοβλαστικού ιστού (CVS)
Γίνεται μεταξύ 11ης – 14ης εβδομάδος, παίρνοντας δείγμα ιστού από τον πλακούντα για καρυότυπο ( χρωμοσωμιακό έλεγχο) του εμβρύου. Αποτέλεσμα σε 3 ημέρες.
Γίνεται μεταξύ 11ης – 14ης εβδομάδος, παίρνοντας δείγμα ιστού από τον πλακούντα για καρυότυπο ( χρωμοσωμιακό έλεγχο) του εμβρύου. Αποτέλεσμα σε 3 ημέρες.
• Αμνιοπαρακέντηση
Γίνεται μετά την 15η εβδομάδα λαμβάνοντας δείγμα αμνιακού υγρού για καρυότυπο του εμβρύου. Αποτέλεσμα σε 15 ημέρες.
Γίνεται μετά την 15η εβδομάδα λαμβάνοντας δείγμα αμνιακού υγρού για καρυότυπο του εμβρύου. Αποτέλεσμα σε 15 ημέρες.
• Λήψη εμβρυικού αίματος από τον ομφάλιο λώρο.
Ο ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΚΥΗΣΕΩΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΑΣΦΑΛΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΗΤΕΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΒΡΥΟ ΚΑΙ ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΕΙ ΛΗΨΗ ΥΓΡΩΝ.
ΚΑΡΔΙΟΤΟΚΟΓΡΑΦΙΑ
Η καρδιοτοκογραφία (NST) αποτελεί εξέταση, που βασίζεται στην σύγχρονη καταγραφή του βασικού εμβρυικού καρδιακού ρυθμού και της δραστηριότητας του μυομητρίου κατά το 3ο τρίμηνο της κυήσεως, με ειδικά όργανα, τους καρδιοτοκογράφους. Με τον τρόπο αυτό μπορούμε να εξάγουμε συμπεράσματα σχετικά με την ενδομήτρια κατάσταση του εμβρύου, αξιολογώντας δεδομένα, που αναφέρονται στην αντίδραση του εμβρύου στην συσταλτικότητα της μήτρας. Για παράδειγμα μπορούμε να αποφανθούμε για την εμβρυική βραδυκαρδία ή ταχυκαρδία κατά το χρονικό διάστημα πρίν, κατά και μετά από μια συστολή του μυομητρίου. Κατά την εξέταση αυτή, που διαρκεί περίπου 30 λεπτά, η έγκυος βρίσκεται σε κατάκλιση και συνδέεται με τις δύο κεφαλές του καρδιοτοκογράφου ως εξής: η μία κεφαλή εφάπτεται στο δέρμα στο άνω επίπεδο της κοιλιάς (στον πυθμένα της μήτρας) για να ανιχνεύει τις συστολές της μήτρας, ενώ η άλλη εφάπτεται στο σημείο καλύτερης ακρόασης των εμβρυικών καρδιακών παλμών. Ετσι συνάγουμε συμπεράσματα για το εάν το έμβρυο «νιώθει άνετα ή όχι» μέσα στη μήτρα.
Ενδείξεις για την εφαρμογή της καρδιοτοκογραφίας ηρεμίας (Non Stress Test) αποτελούν:
1) η υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου,
2) η προεκλαμψία και η χρόνια υπέρταση,
3) ο σακχαρώδης διαβήτης,
4) η ελαττωμένη δραστηριότητα του εμβρύου,
5) η κύηση που διαρκεί πάνω από 40 εβδομάδες,
6) το ιστορικό ενδομητρίου θανάτου εμβρύου,
7) η >35 ετών ηλικία της μητέρας,
8) η διαπίστωση ελαττωμένων εμβρυικών κινήσεων και
9) η παρουσία άλλων παθολογικών καταστάσεων.
1) η υπολειπόμενη ανάπτυξη του εμβρύου,
2) η προεκλαμψία και η χρόνια υπέρταση,
3) ο σακχαρώδης διαβήτης,
4) η ελαττωμένη δραστηριότητα του εμβρύου,
5) η κύηση που διαρκεί πάνω από 40 εβδομάδες,
6) το ιστορικό ενδομητρίου θανάτου εμβρύου,
7) η >35 ετών ηλικία της μητέρας,
8) η διαπίστωση ελαττωμένων εμβρυικών κινήσεων και
9) η παρουσία άλλων παθολογικών καταστάσεων.
ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΝΩΔΥΝΟΥ ΤΟΚΕΤΟΥ
Όταν αναφερόμαστε στον όρο «ανώδυνος» τοκετός, εννοούμε ένα σύνολο πρακτικών τεχνικών, που σκοπό έχουν την καλύτερη συνεργασία και ανακούφιση της εγκύου κατά την διάρκεια του φυσιολογικού τοκετού. Με τη βοήθεια που παρέχουν τα μαθήματα ανώδυνου τοκετού, που συνήθως αρχίζουν μετά την 28η εβδομάδα κυήσεως και πραγματοποιούνται σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο με την στοργική φροντίδα της συνεργάτιδας μαίας μας και με πληθώρα οπτικο-ακουστικών βοηθημάτων, ενημερώνεται η επίτοκος για ότι αφορά στην φυσιολογία και την πορεία του τοκετού, καθώς και για την δική της συμπεριφορά και τις τεχνικές, που θα κληθεί να εφαρμόσει κατά τις διάφορες φάσεις αυτού, έτσι ώστε ο τοκετός να ευοδωθεί κατά τον πλέον ταχύ και ασφαλή τρόπο.
Γ’ ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΙΑΣ
Η κύηση αποτελεί μια περίοδο με αυξημένες διατροφικές ανάγκες για την γυναίκα, που οφείλονται αφ’ ενός στην ανάγκη του να υποστηρίξει την ραγδαία ανάπτυξη του εμβρύου και αφετέρου στις αυξημένες διατροφικές ανάγκες της ίδιας. Εκτός αυτού, απαιτείται πρόσληψη βιταμινών και μεταλλικών ιχνοστοιχείων σε μεγαλύτερη ποσότητα, όπως για παράδειγμα φυλλικό οξύ περισσότερο από την διπλάσια ποσότητα και ασβέστιο 50% περισσότερο από ότι απαιτούνταν πριν την κύηση. Παρ’ ότι όμως οι ανάγκες για βιταμίνες και μέταλλα είναι μεγαλύτερες, οι ενεργειακές ανάγκες είναι σχετικά χαμηλές.
Εάν βρίσκεστε σε κατάσταση αρχόμενης εγκυμοσύνης ή εάν σκοπεύετε να μείνετε έγκυος, αφιερώστε λίγο χρόνο να θέστε στον εαυτό σας μερικές ερωτήσεις. Οι απαντήσεις θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό τις επιλογές σας όσον αφορά την διατροφή και τον τρόπο ζωής σας κατά την διάρκεια της κυήσεώς σας.
1. Ποιο το σωματικό σας βάρος πριν την κύηση; Ποιο το ύψος σας;
Οι απαντήσεις σας καθορίζουν εάν είστε υπέρβαρη ή έχετε πολύ χαμηλό βάρος. Για να καθοριστεί αυτό είναι χρήσιμο να υπολογισθεί ο δείκτης σωματικής μάζας (ΒΜΙ). Με βάση τον ΒΜΙ μπορεί να υπολογισθεί το ιδεώδες βάρος, που θα μπορούσατε να πάρετε κατά την διάρκεια της κύησης.
Οι απαντήσεις σας καθορίζουν εάν είστε υπέρβαρη ή έχετε πολύ χαμηλό βάρος. Για να καθοριστεί αυτό είναι χρήσιμο να υπολογισθεί ο δείκτης σωματικής μάζας (ΒΜΙ). Με βάση τον ΒΜΙ μπορεί να υπολογισθεί το ιδεώδες βάρος, που θα μπορούσατε να πάρετε κατά την διάρκεια της κύησης.
| BMI | Αποδεκτή αύξηση βάρους |
|---|---|
| <19,8 | 14 – 20 Kg |
| 19,8 – 2 | 12,5 – 17,5 Kg |
| 26 – 29 | 7,5 – 12,5 Kg |
| > 29 | όχι <7,5 Kg |
O βαθμός αύξησης βάρους είναι διαφορετικός για κάθε γυναίκα. Πάντως γενικά η αύξηση βάρους είναι μικρή στις 12 πρώτες εβδομάδες. Κατόπιν κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο η αύξηση αυτή είναι συνήθως 150-200 gr την εβδομάδα. Εάν παίρνετε βάρος πολύ αργά ή καθόλου, χρειάζεται να αυξήσετε την προσλαμβανόμενη ποσότητα τροφής. Ίσως να βοηθούσε επίσης το να αυξήσετε την συχνότητα των γευμάτων ή την λήψη τροφών με περισσότερα λιπαρά. Εάν παίρνετε πολύ βάρος εξετάστε την ποιότητα των προσλαμβανομένων τροφών. Εάν τρώτε αρκετά γλυκά ή λιπαρά αντικαταστήστε τα με φρούτα , λαχανικά, δημητριακά και όσπρια. Πάραυτα, εάν πιστεύετε πως η διατροφή σας είναι σωστή, αυξήστε την σωματική σας άσκηση, αφού συμβουλευθείτε τον γιατρό σας. Κατά το 2ο και 3ο τρίμηνο συστήνουμε την επιπλέον λήψη 300 θερμίδων.
2. Ποιες οι διαιτητικές σας συνήθειες;
Εάν συνηθίζετε να παίρνετε πρωινό ή/και γεύμα θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι δεν μπορείτε να τρώτε την απαιτούμενη ποσότητα τροφής σε 2 ή 3 γεύματα. Να ξέρετε επίσης ότι οι μακράς διάρκειας νηστείες δεν κάνουν καλό στα μωρά. Μικρά συχνά γεύματα, απλά, όπως ένα μπολ δημητριακά, γιαούρτι, και φρούτα, φυστικοβούτυρο και κράκερ ή ξηροί καρποί είναι τα προτεινόμενα.
Εάν συνηθίζετε να παίρνετε πρωινό ή/και γεύμα θα πρέπει να συνειδητοποιήσετε ότι δεν μπορείτε να τρώτε την απαιτούμενη ποσότητα τροφής σε 2 ή 3 γεύματα. Να ξέρετε επίσης ότι οι μακράς διάρκειας νηστείες δεν κάνουν καλό στα μωρά. Μικρά συχνά γεύματα, απλά, όπως ένα μπολ δημητριακά, γιαούρτι, και φρούτα, φυστικοβούτυρο και κράκερ ή ξηροί καρποί είναι τα προτεινόμενα.
3. Πόσο καλή είναι η διατροφή σας;
Η ποιότητα της διατροφής σας κατά την διάρκεια της κυήσεως καθορίζεται και από την περιεκτικότητά της σε απαραίτητα συστατικά, όπως αναφέρονται στον κάτωθι πίνακα, καθώς και οι συνιστώμενες ποσότητες και οι πηγές προέλευσης αυτών.
Η ποιότητα της διατροφής σας κατά την διάρκεια της κυήσεως καθορίζεται και από την περιεκτικότητά της σε απαραίτητα συστατικά, όπως αναφέρονται στον κάτωθι πίνακα, καθώς και οι συνιστώμενες ποσότητες και οι πηγές προέλευσης αυτών.
| Συστατικά | Απαιτούμενα | Χρειάζονται για | Πηγές |
|---|---|---|---|
| Ασβέστιο | 1,300 gr | Βοηθά στην ανάπτυξη των οστών του εμβρύου και πιθανώς εμποδίζει την υπέρταση της κύησης | Γάλα, τυρί, λαχανικά, ξηροί καρποί, ξηρά φασόλια |
| Χαλκός | 1,5 – 3 mg | Προφυλάσσει από την δισχιδή ράχη και το λαγόχειλο. Βοηθά στην αιμοποίηση | Πράσινα λαχανικά, πορτοκάλι, ξηρά φασόλια και αρακάς |
| Σίδηρος | 30 mg | Βοηθά στην πρόληψη της αναιμίας και τον πρόωρο τοκετό και τα μωρά να παίρνουν βάρος | Κόκκινο κρέας, ψάρια, ξηρά φασόλια και αρακάς, δημητριακά, πράσινα λαχανικά |
| Πρωτείνες | 60 gr | Βοηθά την ανάπτυξη των εμβρυικών κυττάρων και ιστών | Κρέας, ψάρια, γάλα – γαλακτοκομικά, ξηρά φασόλια και αρακάς |
| Ριβοφλαβίνη | 1,6 mg | Βοηθά στην πρόληψη της αναιμίας, στην ανάπτυξη των εμβρυικών ιστών, καταβολίζει υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπη | Γαλακτοκομικά, αυγά, δημητριακά, μπρόκολα, σπαράγγια και σπανάκι |
| αναιμίας, στην ανάπτυξη των εμβρυικών ιστών, καταβολίζει υδατάνθρακες, πρωτείνες και λίπη | Γαλακτοκομικά, αυγά, δημητριακά, μπρόκολα, σπαράγγια και σπανάκι | ||
| Βιταμίνη Β6 | 2,2 mg | Βοηθά στον μεταβολισμό των πρωτεϊνών | Κρέας, αυγά, δημητριακά, ξηρά φασόλια και αρακάς, φουντούκια, μπανάνες και αβοκάντο |
| Ψευδάργυρος | 15 mg | Πρόληψη πρόωρου τοκετού | Κρέας, θαλασσινά, δημητριακά, ξηρά φασόλια και αρακάς |
| Βιταμίνη C | 70 mg | Πρόληψη αναιμίας, δυνατά οστά και δόντια στο έμβρυο | Εσπεριδοειδή, μπρόκολο, φράουλες και πράσινο πιπέρι |
Γνωρίζοντας λοιπόν τα απαραίτητα στοιχεία, κρίνουμε σημαντικό το να ξέρουμε ποιες τροφές τα περιέχουν, όπως αναφέρονται στον κάτωθι πίνακα.
| Τροφές | Συστατικά | Γεύματα |
|---|---|---|
| Γαλακτοκομικά | Vit A, D, B12 Ριβοφλαβίνη, Ασβέστιο Πρωτεΐνη | 4 – 5 |
| Ψωμί και δημητριακά | Βιταμίνες, φυλλικό οξύ, νιασίνη, ριβοφλαβίνη, θειαμίνη, σίδηρο μαγνήσιο, πρωτεΐνες , ίνες | Βιταμίνες, φυλλικό οξύ, νιασίνη, ριβοφλαβίνη, θειαμίνη, σίδηρο μαγνήσιο, πρωτεΐνες , ίνες |
| Λαχανικά | Βιταμίνη Α, φυλλικό οξύ, ριβοφλαβίνη, σίδηρο, μαγνήσιο ,ίνες | 3 – 5 |
| Φρούτα | Βιταμίνες Α και C, ίνες | 2 – 4 |
| Κρέας – Παράγωγα | Vit. B6, B12, νιασίνη, θειαμίνη, σίδηρος, μαγνήσιο, φωσφόρος, ψευδάργυρος, πρωτεΐνες | 3 |
| ψευδάργυρος, πρωτεΐνες | ||
| Λίπη | Vit. A, E | 3 – 6 |
4. Πίνετε αλκοόλ; Καπνίζετε; Καφές; Μέτριες και μεγάλες ποσότητες αλκοόλ κατά την κύηση μπορεί να προκαλέσουν το σύνδρομο του αλκοολικού εμβρύου, που εμφανίζει διανοητική καθυστέρηση και διαταραχές ανάπτυξης. Ακόμη και 1-2 αλκοολούχα ποτά ημερησίως, αυξάνουν τον κίνδυνο αποβολής και γέννησης χαμηλού βάρους νεογνών. Καλό λοιπόν θα ήτο να αποφεύγεται η κατάχρηση αλκοόλ κατά την διάρκεια της κυήσεως. Το κάπνισμα ενοχοποιείται για πρόωρο τοκετό και γέννηση λιπoβαρών νεογνών.
Η καφεΐνη δεν ανιχνεύεται στο εμβρυικό αίμα σε τόσο μεγάλες συγκεντρώσεις όσο στο μητρικό αίμα, παρολαυτά ενοχοποιείται για διάφορα προβλήματα στην κύηση. Συνεπώς είναι συνετό να αποφεύγεται ο καφές, το τσάι και τα ποτά τύπου cola.
Πρωινή ναυτία
Η πρωινή ναυτία αποτελεί το πλέον σύνηθες σύμπτωμα κατά την διάρκεια της κυήσεως. Κάθε γυναίκα έχει και τις δικές της ιδέες για την αντιμετώπισή της.
Παραθέτουμε κάποιες προτάσεις, που πιθανόν να σας βοηθήσουν.
• Τρώτε 5 – 6 γεύματα ημερησίως. Η ναυτία επιδεινώνεται εάν μένετε τελείως νηστική.
• Αποφεύγετε λιπαρές ή τηγανητές τροφές, γιατί χωνεύονται αργότερα
• Εάν σας ενοχλεί η μυρωδιά του μαγειρευμένου φαγητού, ζητήστε από κάποιον άλλον να αναλάβει την μαγειρική και προτιμήστε κρύα πιάτα, δημητριακά, γιαούρτι, φουντούκια, κράκερ ή φρούτα
• Μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό
• Έχετε λίγα κράκερ ή δημητριακά δίπλα στο κρεβάτι, σε περίπτωση που ξυπνήστε την νύκτα ή πριν σηκωθείτε το πρωί
• Τρώτε μικτές τροφές, όπως πουρέ με ψιλοκομμένα λαχανικά ή λαχανικά με ρύζι
• Τρώτε 5 – 6 γεύματα ημερησίως. Η ναυτία επιδεινώνεται εάν μένετε τελείως νηστική.
• Αποφεύγετε λιπαρές ή τηγανητές τροφές, γιατί χωνεύονται αργότερα
• Εάν σας ενοχλεί η μυρωδιά του μαγειρευμένου φαγητού, ζητήστε από κάποιον άλλον να αναλάβει την μαγειρική και προτιμήστε κρύα πιάτα, δημητριακά, γιαούρτι, φουντούκια, κράκερ ή φρούτα
• Μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό
• Έχετε λίγα κράκερ ή δημητριακά δίπλα στο κρεβάτι, σε περίπτωση που ξυπνήστε την νύκτα ή πριν σηκωθείτε το πρωί
• Τρώτε μικτές τροφές, όπως πουρέ με ψιλοκομμένα λαχανικά ή λαχανικά με ρύζι
Δυσκοιλιότητα
Η δυσκοιλιότητα είναι άλλο ένα κοινό σύμπτωμα κατά την κύηση, που οφείλεται σε ορμονολογικές μεταβολές, την καθυστερημένη προώθηση των τροφών από το πεπτικό σύστημα, αλλά επιδεινώνεται και από την λήψη σιδήρου και ασβεστίου. Η λήψη λαχανικών ανακουφίζει αισθητά, λόγω των περιεχομένων ινών, αλλά ,εάν αποτελεί πρόβλημα, μπορείτε να λαμβάνετε αρκετές ποσότητες υγρών, να βαδίζετε καθημερινά, να τρώτε αποξηραμένα φρούτα καθώς και φρούτα, λαχανικά και δημητριακά.
Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι σε μεγάλο βαθμό η καλή έκβαση της κυήσεως εξαρτάται και από το προσλαμβανόμενο βάρος της μητέρας. Καθώς το σώμα σας προετοιμάζεται για τον θηλασμό, καταβολίζει λιπαρά με σκοπό να εξοικονομήσει ενέργεια για την παραγωγή γάλακτος.
Έτσι λοιπόν ο έλεγχος του προσλαμβανόμενου βάρους της μητέρας με σωστή διατροφή και άσκηση αποτελεί κύρια προτεραιότητα κάθε εγκύου και μπορούμε να σας διαβεβαιώσουμε πως στην προσπάθειά σας αυτή θα είμαστε πάντα κοντά σας παρέχοντάς σας υπεύθυνη και επιστημονική διατροφική αγωγή από εξειδικευμένη διατροφολόγο, κατόπιν ραντεβού. Έμπειρη και εξειδικευμένη διατροφολόγος παρέχει διατροφική υποστήριξη και συμβουλευτική σε κάθε έγκυο, εφόσον το επιθυμεί, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, με σκοπό την σωστή διατροφή της και τον έλεγχο του σωματικού της βάρους, που, όπως είναι γνωστό αποτελεί σημαντικό παράγοντα στην όλη πορεία της κύησης, του τοκετού και της λοχείας, τόσο για την μητέρα, όσο και για το έμβρυο. Επίσης παρέχει ειδική διατροφική αγωγή και συστηματική παρακολούθηση, σε συνεργασία πάντα μαζί μου, σε περιπτώσεις διαβήτη κυήσεως.
Αναλαμβάνει επίσης την διατροφική υποστήριξη γυναικών:
• με πολυθυλακικές ωοθήκες,
• γυναικών που διανύουν την φάση της εμμηνόπαυσης και
• σε κάθε άλλη περίπτωση, που η απώλεια βάρους είναι επιθυμητή
• με πολυθυλακικές ωοθήκες,
• γυναικών που διανύουν την φάση της εμμηνόπαυσης και
• σε κάθε άλλη περίπτωση, που η απώλεια βάρους είναι επιθυμητή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου