ΣΧΕΣΗ ΓΟΝΕΑ ΕΦΗΒΟΥ

Κατά την διάρκεια της εφηβείας οι γονείς συχνά αντιμετωπίζουν δυσκολίες, καθώς αισθάνονται αμήχανοι και αναρωτιούνται ποια θα ήταν η κατάλληλη συμπεριφορά απέναντι στον έφηβο γιο/ κόρη τους που προσπαθεί σιγά σιγά να διαφοροποιηθεί και να ανεξαρτητοποιηθεί.

Η σταδιακή αποσύνδεση από τους γονείς δεν σημαίνει εγκατάλειψη.

Οι γονείς σε αυτήν την φάση δίνουν την απαραίτητη ελευθερία στο παιδί τους έτσι ώστε να διευρύνει τις γνώσεις του, αλλά και να βιώσει τις συνέπειες των επιλογών του, στηρίζοντας τον όμως ταυτόχρονα σε αυτές τις δοκιμασίες τις οποίες θα κληθεί να αντιμετωπίσει.


Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιοι τρόποι, οι οποίοι θα βοηθήσουν τους γονείς να διαφυλάξουν την σχέση με τον/την έφηβο/έφηβη σε αυτήν την μεταβατική για όλη την οικογένεια περίοδο.

Οι γονείς θα κληθούν να γεφυρώσουν τις διαφορές με τα παιδιά τους εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον τους γύρω από τις επιλογές τους. Σε αυτήν την φάση ο έφηβος συχνά πειραματίζεται με νέα ενδιαφέροντα και νέες συνήθειες που προκαλούν έκπληξη στους γονείς. Συχνά οι γονείς άσκούν κριτική απέναντι σε αυτήν την επιλογή ή την αγνοούν θεωρώντας την ως ένα επιπλέον αντίθετο σημείο της μεταξύ τους σχέσης. Σε αυτήν την περίπτωση λοιπόν, οι γονείς μπορούν να ενεργήσουν διαφορετικά, προσκαλώντας τον έφηβο να τους μιλήσει για τα καινούρια ενδιαφέροντα του, εξηγώντας του παράλληλα την έλλειψη εμπειριών γύρω από τα συγκεκριμένο θέματα.

Οι παρεξηγήσεις και τα λάθη αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της πορείας που ακολουθεί ο έφηβος προς την ενηλικίωση. Οι γονεί ςσε τέτοιες περιπτώσεις πολλές φορές κριτικάρουν τις αποφάσεις του εφήβου (π.χ. «Πως μπόρεσες να κάνεις τέτοια χαζομάρα;») με αποτέλεσμα να μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στις δύο πλευρές και να εμποδίζει την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του εφήβου. Ο κανόνας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι για τους γονείς να μην ασκούν κριτική στο χαρακτήρα αλλά να δίνουν έμφαση στις αποφάσεις που έχει πάρει το παιδί τους.

Στις περιπτώσεις που θέλουν να δώσουν έμφαση σε ορισμένα θέματα και να συζητήσουν συγκεκριμένες συμπεριφορές του γιου τους/ της κόρης τους, γενικευμένοι χαρακτηρισμοί («Μα πόσο ανεύθυνος είσαι!!») θα εμποδίσουν την ανάπτυξη ενός ωφέλιμου διαλόγου μεταξύ των μελών της οικογένειας. Οι γονείς θα πρέπει να είναι πολύ συγκεκριμένοι γύρω από το περιστατικό που τους ενόχλησε.

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της ζωής του έφηβου αποτελεί ο ελάχιστος χρόνος που περνά με την οικογένεια του σε αντίθεση με την αφοσίωση που δείχνει στους φίλους και τις παρέες του. Οι γονείς μπορεί να αισθανθούν παραγκωνισμένοι, θα πρέπει όμως να έχουν υπόψη ότι απορρίπτοντας τους φίλους απορρίπτουν και τον έφηβο γιο/ την έφηβη κόρη τους. Για να χτίσουν μια σχέση εμπιστοσύνης και επικοινωνίας λοιπόν θα πρέπει να καλωσορίσουν τους φίλους του παιδιού τους, οι οποίοι πλέον αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής τους ταυτότητας.

Από την άλλη πλευρά οι γονείς δεν πρέπει να ξεχνάνε ότι ένας έφηβος αποκτά για πρώτη φορά ελευθερία στην ζωή του και γνωρίζει ότι πλέον δεν μπορεί να γίνει τίποτα χωρίς την συγκατάθεση του. Αυτή η ελευθερία πολλές φορές αποτελεί πρόκληση για όλη την οικογένεια, καθώς ο έφηβος πρέπει να μάθει να την διαχειρίζεται. Για αυτόν τον λόγο είναι πολυ σημαντικό για την οικογένεια να καταφέρει να διατηρήσει στέρεη την οικογενειακή της δομή (όρια και κανόνες της οικογένειας, παραχωρήσεις και απαγορεύσεις, προσδοκίες κ.α.).

Οι έφηβοι συχνά παραπονιούνται ότι οι ενήλικες και περισσότερο οι γονείς τους δεν αναγνωρίζουν την προσπάθεια που κάνουν καθημερινά σε διάφορους τομείς της ζωής τους. Οι γονείς που εκφράζουν την εκτίμηση τους απέναντι στην προσπάθεια των παιδιών τους καταφέρνουν να διατηρήσουν μαζί τους έναν ισχυρό δεσμό.
Τελευταίο αλλά εξίσουν σημαντικό ζήτημα αποτελεί η επικοινωνία ανάμεσα στον γονέα και τον έφηβο.

Όταν ο γονέας είναι έτοιμος να ακούσει τον έφηβο, αυτός δεν ειναι έτοιμος να μιλήσει. Οι γονείς πολλές φορές αισθάνονται κουρασμένοι και αναβάλλουν την συζήτηση για αργότερα, ενώ οι έφηβοι συχνά δεν έχουν την διάθεση να ανοίξουν διάλογο με την υπόλοιπη οικογένεια. Οι γονείς θα πρέπει να θέσουν ως προτεραιότητα την ανάγκη του εφήβου να μιλήσει όταν αυτός το επιθυμεί, βάζοντας στην άκρη άλλες τυχόν ασχολίες.

Έτσι η σύνδεση και η σχέση με τον έφηβο θα παραμείνει στενή διευκολύνοντας τους γονείς και την μετάβαση τους στο επόμενο στάδιο, αυτό της ανεξαρτητοποίησης.